Rubriek: Visie op projectmanagement

De IJzeren driehoek wordt breed gezien als het fundament van projectmanagement. Sturen op tijd, geld en kwaliteit geldt als een basisregel voor projectbeheersing. Er zijn verschillende varianten: bijvoorbeeld het Duivelskwadrant of het sturen op Product, tijd en geld zoals bij de overheid gebruikelijk is. Maar de verschillen zijn verwaarloosbaar.

Dit concept staat nauwelijks ter discussie en wordt alom zonder verdere overweging geaccepteerd. Maar is dit terecht? Is (een variant op) de IJzeren Driehoek altijd bruikbaar?

Op de website van IPMA-NL kwam ik een heel aardig stuk (achter deze link) tegen waarmee ik het in meer dan grote lijnen eens ben. Deze blog ging over de zeer geforceerde tegenstellingen tussen “traditioneel” projectmanagement en de huidige Agile beweging. De schrijver plaatst de discussie in een gezond perspectief en relativeert de tegenstellingen op een gezonde manier.

Toch wat kanttekeningen van mijn kant, waarbij ik de IPMA-blog veelvuldig citeer (even lezen dus). Dat begint bij de opmerking over “wat IPMA de ‘projectificatie’ van onze samenleving noemt”. Dat zie ik helaas niet. Ik zie eerder, zeker na de financiële crisis van 2008, een ‘verbeheersing’ van de samenleving. Verdergaande beheersing (controle) waar veelal rigide procedures door boekhouders en juristen grensverleggend denken, investeren en dus ook projecten vermijden en voorkomen. In de afgelopen 10 jaar zie ik niet zoveel projecten meer.

Weer is er sprake van een groot ICT-debacle bij de overheid. Deze keer gaat het om de operatie Basisregistratie Personen (oBRP). Dit lastige dossier is bij het aantreden van Rutte-3 overgenomen door staatssecretaris Raymond Knops van voormalig minister Ronald Plasterk.

Binnen het netwerk van ManagementSite, waartoe deze website ook behoort, wordt al vele jaren op kritische wijze aandacht besteed aan falende ICT-projecten binnen de overheid. Zelf heb ik een analyse geschreven over een van de allergrootste ICT-debacles ooit bij de overheid: het SPEER-project bij het Ministerie van Defensie. In zijn jaren als Defensiewoordvoerder namens de CDA-fractie in de Tweede Kamer kwam ik Knops tegen in de discussies over SPEER.

Het belang van de omgeving: stakeholders

Tijdens het Algemeen Overleg van de vaste Kamercommissie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), verklaarde staatssecretaris Raymond Knops dat hij weer verder wil praten over de toekomst van een nieuwe basisregistratie. Dit doet hij liefst samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Dat is opvallend. Want rekening houden met belanghebbenden (stakeholders), is niet het sterkste punt van de overheid wanneer projecten worden uitgevoerd.

Projectmanagement kan niet meer op de klassieke manier. Daarvoor is de omgeving veel te dynamisch geworden, stelt adviseur en docent Nicoline Mulder. Ze bundelde

Een politieke wantoestand, de situatie nadat er een bom is afgegaan, een ruzie op het schoolplein, een onverwachte situatie in een bouwproject: we noemen het allemaal chaos. Zelfs de bestuurscrisis bij NEC na degradatie heet in de krant

Het blijft een lastig fenomeen: het onderscheid tussen complex, gecompliceerd en chaos. We gebruiken het allemaal door elkaar heen, terwijl het heel andere associaties oproept, en daarmee heel andere mechanismen in ons brein trigger. Daarom nogmaals: Wat is complex? Wat is gecompliceerd? Wat is chaos? En vooruit: Wat is chaordisch?

Echte professionals, men-sen die houden van hun vak, kunnen zonder mana-gement. Ze hebben alleen iemand nodig die hen faciliteert en die functio-neert als een soort hitte-schild voor “de ruis van boven”. En als die dan ook nog tijd en aandacht wil